Trạng Nguyên Nương Tử

Hai tháng sau kiểm sổ, trừ chi phí còn lãi được năm lượng bạc.

Chẳng trách ai đến kinh rồi cũng không muốn về, ở đây bạc đúng là dễ kiếm hơn.

Bụng ta càng lúc càng lớn, nhạc mẫu chỉ bảo ta trông tiền và ghi sổ, bà thuê thêm tiểu nhị chạy bàn.

May mắn mấy năm theo phu quân, ta vốn mù chữ, giờ lại đọc sổ sách thông thạo.

Năm đó, chúng ta ăn Tết ở kinh thành.

Pháo hoa rợp trời, pháo nổ suốt đêm, nồi lẩu sôi ùng ục.

Dù là tha hương, nhưng người thương bên cạnh, ấy là đoàn viên.

Qua Tết sang xuân, ta đau đớn hai ngày hai đêm, cuối cùng cũng sinh hạ trưởng nữ với Tùng Trúc.

Chàng hai ngày không ngủ, nắm tay ta áp lên má: “Về sau chúng ta không sinh con nữa.”

21

“Chàng không muốn có một đứa con trai sao?”

“Ta chỉ cần nàng bình an vô sự, mấy ngày nay thật sự làm ta sợ hãi rồi.”

Có được trượng phu như thế, còn cầu chi hơn.

Phúc Nhi chập chững lớn lên, quán canh thịt dê của chúng ta vẫn luôn đông khách.

Khi Phúc Nhi tròn một tuổi, nhạc mẫu đã làm cho con bé một chiếc khóa trường mệnh, mất những tám lượng bạc.

Trước đây, nghĩ thôi cũng chẳng dám nghĩ đến.

Có lần nhạc mẫu riêng tư nói: “Không ngờ ở Kinh thành, một năm mà mình có thể kiếm hơn trăm lượng bạc.”

“Dù Tùng Trúc có thi không đỗ, chúng ta mang số bạc này về quê, cả đời cũng sống sung sướng.”

Nói xong lại tự tát mình một cái: “Phì phì phì, Tùng Trúc nhất định sẽ thi đỗ.”

Cuộc sống yên ổn, thuận lợi, rất nhanh đã đến kỳ thi Hương ba năm một lần.

Thí sinh ở Kinh thành đông vô kể, ban đầu khi nghe nói Tùng Trúc đỗ Giải nguyên của một tỉnh, quả thật cũng thu hút được không ít ánh mắt.

Nhưng vài năm qua, dường như chàng cũng chỉ là người có tư chất bình thường.

Ta cũng nghe không ít lời bàn tán, nói rằng gà đầu khi đến Kinh thành cũng chỉ là đuôi phượng.

Rất nhiều thế gia đại tộc ở Kinh thành, từ nhỏ đã đọc đủ sách thánh hiền, nhận được tài nguyên hơn hẳn người khác.

Kẻ xuất thân bần hàn như Tùng Trúc, muốn vượt qua khoa cử để đỗ tiến sĩ đã là chuyện ngàn nan vạn nan, muốn vào đầu bảng thì càng như lên trời.

Những năm qua, Tùng Trúc dậy sớm thức khuya, chưa từng lười biếng.

Những sĩ tử khác cũng vậy.

Ngàn quân vạn mã qua cầu độc mộc, Tùng Trúc có thể an toàn đi qua hay không, ta thật sự không dám chắc.

Đêm trước ngày thi, chúng ta đi ngủ từ sớm.

Thấy ta cau mày, chàng còn an ủi ta: “Làm hết sức, phó mặc ông trời, lo lắng cũng vô ích, chi bằng ngủ sớm một chút.”

Ta chống tay, hôn chàng hết lần này đến lần khác.

Không có linh cảm gì.

Sáng hôm sau đưa chàng đến trường thi, trời còn chưa sáng hẳn, người người chen chúc.

Ta muốn hôn chàng một cái để lấy may, nhưng lại sợ bị đồng môn đàm tiếu.

Không ngờ Tùng Trúc đỡ lấy sau gáy ta, tươi cười rạng rỡ.

Rồi cúi xuống hôn ta.

22

Ta sững sờ: “Chàng quên đây là đất dưới chân thiên tử sao?”

Chàng xoa đầu ta: “Nàng là chính thê ta cưới hỏi đàng hoàng, cho dù trước mặt Hoàng thượng, ta cũng dám hôn.”

Vừa thẹn vừa động lòng, đúng lúc đó, trong đầu ta lóe lên vài hình ảnh.

Ta nắm lấy tay chàng: “Kỳ thi lần này có đề nghị luận về chiến hay hòa. Chủ khảo thiên về chủ hòa. Chàng viết chủ chiến sẽ bị đánh trượt.”

Mùa đông năm ngoái, Bắc Địch xâm phạm, chiếm ba thành liên tiếp.

Kinh thành cũng từng tiếp nhận một số dân tị nạn.

Dưới chân thiên tử, tin tức vô cùng nhạy bén.

Ta nghe rất nhiều khách trong quán bàn luận chuyện này.

Nghe nói Hoàng thượng có ý định gả công chúa nhỏ Quận chúa Nhu Phúc đi hòa thân.

Nhưng các lão thần phản đối, sự việc vẫn chưa có kết luận.

Cũng có tin ngoài cung rằng, một số quan lại chủ chiến đã bị giáng chức.

Hiện nay, trong triều phần lớn đều nghiêng về chủ hòa.

Tùng Trúc sắc mặt căng lại.

Ta níu tay áo chàng: “Giờ còn kịp, một lát vào trường, chàng hãy viết chủ hòa.”

Chàng nhìn ta, ánh mắt kiên định: “Dùng nữ nhi để đổi lấy thái bình, chẳng khác gì uống rượu độc giải khát. Nàng từng nói sợ ta đánh mất tiết khí.”

“Chủ chiến chính là tiết khí của ta, cũng là tiết khí của dân tộc.”

Chàng vuốt mặt ta, áy náy khôn nguôi: “Giao Giao, ta xin lỗi, ta không thể làm trái lương tâm. Ta không thể sửa bài.”

“Lần này, e là nàng không thể trở thành phu nhân tiến sĩ rồi.”

23

Ánh bình minh nhuộm hồng bầu trời, ánh sáng rực rỡ phủ lên người chàng.

Ta mỉm cười dịu dàng: “Phu thê đồng lòng. Thiếp kính trọng trượng phu, chính vì chàng luôn kiên định với bản thân.”

“Cứ viết mạnh dạn đi. Thiếp và mẫu thân đều sẽ ủng hộ chàng.”

Chàng siết chặt lấy ta: “Có thê tử như nàng, còn cầu chi nữa?”

Về nhà, ta kể lại mọi chuyện cho nhạc mẫu.

Bà thở dài một lúc, rồi cũng tự trấn an: “Lần sau lại thi, có gì đâu, ai mà đỗ ngay lần đầu.”

Biết là không đỗ, nên tâm lý cũng nhẹ nhõm hơn.

Sau khi thi xong, quả nhiên đề bài có câu hỏi chiến hòa.

Hơn chín phần thí sinh đều chọn hòa.

Dưới chân thiên tử, ai lại không biết chiều gió?

Nghe nói Tùng Trúc viết chủ chiến, đồng môn tuy không nói ra, nhưng vẻ mặt đều tiếc nuối.

Duy chỉ có Tùng Trúc bình thản: “Là ta sơ suất, chỉ lo đọc sách, không biết xu thế triều đình.”

Ban đêm ta hỏi sao chàng lại nói dối.

Chàng vuốt lưng ta: “Tránh họa tìm lợi là bản tính con người. Nhiều người đã thi bốn năm lần rồi. Làm sao có thể ép họ như ta được?”

“Ta chỉ muốn chứng minh bản tâm, làm theo đạo lý của ta.”

“Nếu có người đồng đạo thì vui, nhưng không thể vì vậy mà khinh thường con đường của người khác.”

Không hổ là phu quân của ta, thật khoáng đạt.

Đến đầu tháng Tư, đến ngày niêm yết bảng vàng.

Con phố nơi ta ở có rất nhiều sĩ tử.

Trời chưa sáng hẳn, đã có người gõ cửa: “Huynh Tề, huynh Tề còn chưa dậy sao? Đi xem bảng thôi, không đi sớm là không có chỗ tốt đâu!”

24

Tùng Trúc ngái ngủ ra mở cửa: “Ta không đi đâu, đã chắc chắn trượt rồi. Huynh mau đi đi, huynh nhất định sẽ đỗ cao.”

Lý Lâm khuyên vài câu, gia nhân giục quá nên cũng đi vội.

Ta ló đầu ra khỏi chăn ngáp một cái: “Chàng thật không đi xem à?”

Tùng Trúc nhảy lên giường: “Không đi. Đã bị đánh thức, chi bằng vận động gân cốt một chút.”

Thôi xong!

Không được ngủ nữa rồi.

Danh sách dán tại nha môn Lễ bộ, cách nhà ta cũng khá xa.

Nắng vừa lên, đã nghe tiếng pháo nổ đì đùng.

Ta lấy khăn lau mặt qua loa, uể oải nói: “Chắc là nhà ai đỗ rồi, đang đốt pháo mừng đó.”

Rồi lại nghe tiếng trống chiêng ầm ỹ, rộn ràng náo nhiệt.

Tiếng động ngày càng gần.

Theo lệ triều đình, thí sinh đỗ Cống sĩ sẽ được vào điện thi, do Hoàng thượng đích thân chủ khảo.

Chỉ cần đỗ, sẽ có người báo hỷ.

Nghe động tĩnh thế này, hẳn là đỗ hạng cao.

Chẳng lẽ là Trương Cử Nhân ở cuối phố?

Mấy hôm trước hắn còn khoe với Tùng Trúc, bài văn kỳ này là đỉnh cao từ trước tới giờ.

Chắc chắn sẽ có tên trên bảng vàng.

Ta không kìm được sự tò mò.

Tóc tai bù xù, mở cửa ra, Phúc Nhi còn kéo tay áo đòi uống sữa dê.

Vừa mở cửa đã thấy một hàng nha dịch áo đỏ đứng trước mặt.

Ta sững sờ.

Họ cũng ngơ ngác.

Nhìn ta từ đầu đến chân, lại lui về kiểm tra lại số nhà, rồi hỏi: “Đây có phải là nhà của Hội nguyên Tề không?”

“Hả?”

“Phu quân ta họ Tề, nhưng không phải...” Ta định phản bác theo phản xạ, rồi chợt bừng tỉnh: “Phu quân ta tên là Tề Tùng Trúc.”

Nha dịch đỏ mặt, gõ chiêng vang dội: “Vậy là đúng rồi!”

Tiếng chiêng to đến mức ta sợ hãi kêu khẽ.

Tùng Trúc đang mặc áo vội vã chạy ra: “Giao Giao, Giao Giao, nàng không sao chứ?”

Nha dịch giật giật khóe miệng, lớn tiếng nói: “Chúc mừng công tử nhà họ Tề đỗ Hội nguyên, bọn ta đến báo hỷ đây!”

25

Tiếng nói vừa dứt, phía sau liền vang lên một tràng pháo nổ rền vang.

Ta và Tùng Trúc đều ngơ ngác.

Nha dịch thấy chúng ta như hai kẻ đần độn, bèn thúc giục: “Hội nguyên Tề, phu nhân Tề, có phải nên đốt pháo ăn mừng không?”

Phải phải phải.

Nhưng ta đâu có chuẩn bị!

Ai ngờ Tùng Trúc lại đỗ, mà còn đỗ hạng nhất!

May mà Lý Lâm chen ra từ đám đông, mồ hôi nhễ nhại: “Ta có đây ta có đây.”

Huynh ấy không đỗ, pháo lại để dành cho chúng ta.

Chẳng mấy chốc, nhạc mẫu đi chợ cũng chạy về.

Vừa thấy nha dịch đầy sân đã vứt luôn rổ rau, òa khóc: “Tạ ơn tổ tiên, tạ ơn Bồ Tát...”

Vừa khóc vừa không quên sai Hắc Tử: “Mau, mau đi mua mấy giỏ pháo về.”

Ta cũng hoàn hồn, vội sắp trà bánh đãi nha dịch và hàng xóm đến xem náo nhiệt.

May mà mấy hôm trước ta mua một đống kẹo hạt dưa để ăn vặt, giờ có dịp dùng đến rồi.

Cả nhà mơ mơ hồ hồ, chẳng biết đã xảy ra chuyện gì.

Tùng Trúc cẩn thận, đi xem lại bảng vàng, phát hiện trong hơn hai trăm người đỗ Cống sĩ, có không ít người viết chủ chiến.

“Hẳn là ý chỉ của Hoàng thượng đã thay đổi.”

Hôm sau, chàng đến thư viện cảm tạ ân sư.

Tế tửu đại nhân Lý nói chuyện riêng, cũng hé lộ vài điều.

Nghe nói sau khi chấm xong, chủ khảo trình danh sách lên Hoàng thượng.

Nhưng Hoàng thượng đã tự tay gạch bỏ mấy cái tên, nói sẽ chọn lại.

Các khảo quan tụ họp kiểm tra, phát hiện người bị gạch đều viết chủ hòa.

Mấy người viết chủ chiến vốn để làm nền thì đều giữ lại.

Những người này bài viết không quá sắc bén, nhưng được giữ lại để “cân bằng”.